Vorst

Er komt een periode met strenge vorst aan. Vorst kan soms goed benut worden. Natuurlijk is het nog onzeker of de grond daadwerkelijk berijdbaar wordt. Sneeuw en een groenbemester kan berijding onmogelijk maken. En natuurlijk is de grond nu nog heel nat maar tijdens vorst kan het soms ook flink gaan drogen. We weten nog niet welke kant het op gaat. Bedenk alvast of het zinvol kan zijn iets met de vorstperiode te doen. Hier wat aandachtspunten:

• Knoeien is nooit een goed idee. Is het te nat dan beter niets doen;
• Indien goed bevroren is het mogelijk en toegestaan om compost en “overige organische mest” (zoals vinasse, OPF of “Plant based nitro”) uit te rijden. Let op: dierlijke mest mag niet over bevroren grond uitgereden worden. Dierlijke mest moet op bouwland ook altijd worden ingewerkt;
• Een uitzondering geldt voor vaste mest op grasland waar het gebruik onderdeel is van een beheersregime. Een beheersregime is vrijwel altijd natuurterrein;
• Gras(klaver) kan niet goed tegen berijding over de vorst. Sporen zie je vaak het hele jaar terug;
• Vorst kan een voorbewerking (vlakker leggen, later een reële kans op een beter zaaibed) op zware klei (> 40% slib) soms mogelijk maken. Dit is vooral van nut voor fijnzadige gewassen zoals zaaiui en ook bij percelen die sterk veronkruid zijn;
• Op percelen waar niet geploegd wordt zijn vaak goede ervaringen geweest met rollen of bewerken over de vorst. Voor de bodembiologie is het beter om de bewerking pas in het voorjaar te doen. Positieve ervaringen zijn vooral groot in percelen waar het gewenst is in het voorjaar vroeg of dieper te bewerkenr. Denk aan percelen waar peen, aardappel, uien, voorjaarspinazie en erwten gepland zijn. Door de percelen te klepelen en evt te bewerken kun je vroeger aan de gang en is het (bijna) niet meer nodig de groenbemester en onkruid weg te werken. Een winterbewerking kan vooral goed uitpakken op percelen met veel onkruid (bijvoorbeeld muur en paarse dovenetel) en/ of percelen met een lastige groenbemester of opslag. Hoe zwaarder de grond hoe groter de voordelen. Samen met de vorst zullen groenbemesters snel afsterven. Hier een paar handvatten:
  • Rollen over de vorst is een vrij grote zekerheid dat groenbemesters afsterven. Een gewone cambridgerol werkt prima;
  • Klepel beter bij twijfel over verstoppingsrisico’s;
  • Voor percelen aardappel, peen en zaaiui beter alleen klepelen als ook de combinatie combinatie met een oppervlakkige bewerking mogelijk is;
  • Licht bewerken kan met een schijveneg of cultivator. Werk niet diep en vermijd vleugelscharen;
  • Gebruik bij twijfel over de draagkracht liever lichte tractoren. Vermijd negatieve consequenties voor wild, zie hiervoor Bioblog 2020-07

Bewerking over de vorst

Vlas

Er is vraag naar (vooral) vezelvlas en (beperkt) olievlas. Voor vezelvlas is gespecialiseerde mechanisatie nodig. Het zaad wordt wel geoogst maar is een bijproduct. Bij olievlas gaat het puur om de korrel,  gespecialiseerde mechanisatie is niet nodig. De zaadopbrengst is hoger en uiteraard het stro is een mooi bijproduct. Vlas is een eigen plantenfamilie (vlasfamilie) en past dus mooi in rotaties. Vlas heeft geen hoog saldo maar afzet is wel verzekerd en het een mooi rustgewas (visueel en voor de bodem). Het gewas vermeerderd vrijwel geen schadelijke aaltjes, iets wat ook in sommige situaties van waarde is op biopercelen. De teelt past minder op percelen met een hoge onkruiddruk: zaaien op schoffelafstand is nauwelijks mogelijk of enkel met zeer beperkte (ca 15 cm) rijafstand. Heel voorzichtig eggen kan meestal wel. Zaaien eind mrt – begin april. Teeltrisico’s zijn relatief klein:  rondom de oogst wel wat weersrisico’s. Het saldo kan bij een lage onkruiddruk boven de € 2000/ ha komen. Voor een meer gespecificeerd saldo kunt u contact opnemen. Zoekende partij is vd Bilt.

Omschakelen met grasklaver en parallelteelt

Vaak wordt omgeschakeld met grasklaver. Hierbij is soms sprake van parallelteelt. Parallelteelt ontstaat wanneer op het bedrijf tegelijkertijd biologische en niet biologische gewassen worden geteeld. Parallelteelt is niet toegestaan. Voorkom dan ook dergelijke situaties. Bij grasklaver (en ook luzerne) liggen de regels gecompliceerder dan bij andere gewassen. Skal hanteert voor gras, grasklaver (en luzerne) de volgende regels:

• Als grasklaver voor ruwvoeder voor eigen vee wordt ingezet zijn de regels soepeler. Dan is parallelteelt toegestaan en moet worden gekeken naar maximaal aandeel gangbaar en omschakelvoeder;
• Grasklaver na 12 maanden na omschakeldatum (= product met certificaat “in omschakeling”) is geen parallelteelt met biologische grasklaver. In dit geval moet uit een goede oogst-registratie blijken waar welk product is gebleven;
• Grasklaver eerstejaars omschakeling (dus geoogst binnen 12 mnd na omschakeldatum en daarom gangbaar) is wel een parallelteelt met tweedejaars omschakeling (dus geoogst na 12 mnd na omschakeldatum en daarom met certificaat “product in omschakeling”) of met biologische gras(klaver). Biologisch is product wat is geoogst na 24 mnd na omschakeldatum.

Uit deze regels volgt bijvoorbeeld:

• Wanneer er steeds wordt omgeschakeld in graan (stel omschakeldatum 1 april) en er wordt daarna grasklaver gezaaid dan mag dit mits er geen najaarssnede is. Dan zou er parallelteelt zijn: een gangbare snede in het najaar tegelijk met grasklaver “in omschakeling”;
• Wanneer wordt omgeschakeld met 2 jarige luzerne dan kan dit niet 2 jaar op rij. In dat geval zou er op het bedrijf een parallelteelt zijn. Namelijk zowel luzerne uit 1^e jaars omschakeling (oogst binnen 12 mnd na omschakeldatum) als 2^e jaars omschakeling (oogst na 12 mnd na omschakeldatum).

Serenade bij aardappel

Het middel Serenade (Bacillus amyloliquefaciens) heeft al een tijdje een toelating als veurbehandeling in aardappel. Na een aantal jaren proeven is duidelijk dat er een wezenlijk effect kan zijn op de schilkwaliteit. Zowel schurft, rhizoctonia en zilverschurft worden teruggedrongen. Het effect van het middel is beter naarmate de schurft of rhizoctoniadruk hoger is. Toepassing lijkt een betere schilkwaliteit, meer stengels en een hogere opbrengst te geven. Het middel dient tijdens het poten te worden toegediend. Let op! Neem niet het risico met een installatie waarmee chemische middelen als Amistar worden toegepast. Deze middelen kennen een hoog residurisico. Een nieuwe spuitset op een pootmachine kost circa € 6000.

Maïsteelt op zand en löss

Percelen zand- en lössgrond waar maïs geteeld wordt mogen vanaf dit jaar niet voor 15 maart bemest worden. Ook geldt dat percelen zand- en lössgrond waarop mais wordt geteeld vóór 15 februari moeten worden aangemeld bij RVO. Voor biologische teelt van mais geldt een vrijstelling. Een teelt in omschakeling moet wel worden aangemeld.

Studiedag Niet Kerende bodemwerking

Samen met Agrimedia organiseert Naturim op 4 maart een online studiedag over Niet Kerende bodemwerking. Tijd: 13.00-15.00u. Hieronder informatie over de sprekers en het programma. Aanvulling hierop: Michael Horsch wordt gezien als een visionair die kritiek niet schuwt en pleit voor fundamentele veranderingen in de akkerbouw. Met minder bewerkingen en minder chemie voor meer bodemleven en humusvorming. Leden van het vakblad “Landbouwmechanisatie” en relaties van Naturim kunnen zich gratis aanmelden. Andere geïnteresseerden betalen € 69. Voor meer informatie zier hier.

Terugkijken workshops biokennisweek

Workshop omschakeling

Workshop Irrigatie en waterbeheer in open teelten; hoe omgaan met klimaatverandering